HEMELINGEN

Op zaterdag 30 november l.l. hebben wij de nieuwe tentoonstelling in Plein van Siena feestelijk geopend. Het gaat om werk van Janneke Viegers. Zij gaf haar expositie de naam: Hemelingen, Celestials.
Al eerder hebben wij het genoegen gehad in Plein van Siena werk van haar te kunnen exposeren. Denk aan haar grote schilderstukken van steden in vogelperspectief: Rotterdam, Siëna. Dat laatste werk van haar hebben wij kunnen aanwerven: Plein van Siena.

De Hemelingen van Janneke Viegers doen denken aan zon, maan en sterren, het immense uitspansel. Imponerend en voor wie daar gevoelig voor is: ontzagwekkend, ook in religieuze zin. Wij dachten dat deze tentoonstelling goed zou passen in de adventstijd.
In de adventstijd begint de kerkelijke jaarkring weer opnieuw. En juist bij de overgang van oud naar nieuw denkt de liturgie van de kerk aan de eindtijd: met “tekenen aan zon, maan en sterren”. Daarbij kun je lezen uit het scheppingsverhaal, met name Gen. 1, 1-8. Je kunt ook lezen het apokalyptische visioen van Luk. 21, 25-28. In beide teksten gaat het over “hemelingen”.
De tekst uit het scheppingsverhaal is een fragment van een religieus gedicht. De tekst uit het evangelie is een stuk uit een visioen. De dichter en de ziener kijken. Zij zien onbegrijpelijke dingen. Ze laten ons zien en leren ons zien. Van binnenuit naar buiten kijken, en van buitenaf naar binnen kijken.
Dat doen schilders ook. Zij zien dingen, en proberen uit te beelden wat zij zien en wat zij daarin zien. Het zijn soms studies. Net zoals op de piano: etudes. En zo leren zij ons zien. Ze laten ons kijken. En dat zonder woorden. Zonder uitleg. Hoogstens met een titel als een soort hint. Ze geven weer wat zij zien, hun eigen indrukken en gevoelens.
Janneke Viegers doet dat ook met haar tentoonstelling die zij noemt: Hemelingen: Celestials.

Je kunt wel eens denken: moderne mensen hebben moeite met onbevangen kijken. Ze gunnen zich geen tijd. Moderne mensen zijn ongeduldig. Over museumbezoek is onderzoek gedaan: men kijkt over het algemeen maar een beperkt aantal seconden naar een schilderij. Dan gaat men weer verder naar het volgende werk.
Maar eigenlijk zou ik moeten stilstaan. Of erbij gaan zitten. Rustig kijken en op mij laten inwerken. Wat voel ik, wat komt er in mij op, wat ervaar ikzelf? Welke gevoelens, welke gedachten komen in mij op: wat gebeurt er met mij?
Je kunt schilderijen mooi vinden of lelijk, ze spreken je aan of niet. Maar hoe dan ook: met enig kijken gebeurt er altijd iets met mij. Ik reageer op het werk. Gun je de tijd. En als het nu niet lukt, kom nog eens terug. Om te leren kijken.

Wat mij opvalt bij Hemelingen, is dat het ronde schilderijen zijn: je kijkt als het ware door een kijker, door een telescoop. Of is het zo, dat ze doen denken aan de hemellichamen zelf. Zon, maan en sterren. Men zegt ook: rond is het symbool van oneindigheid, onbegrensdheid. Je kijkt naar dat kleine stukje van de hemel. Telkens weer anders. Sommige uitsneden horen bij elkaar. Misschien horen ze allemaal wel bij elkaar, als een groot geheel. Zo zijn ze wel alle 20 tentoongesteld geweest in de ronde kunstkapel aan de Prinses Irenestraat.
In de beperkte ruimte van Plein van Siena hangen maar enkele werken uit die grote serie. Ze zouden eigenlijk zo moeten hangen, dat je er langs zou kunnen wandelen, als een soort astronomische tocht die je maakt.

Bij de feestelijke openingsbijeenkomst heeft Janneke Viegers zelf uitleg gegeven over haar bedoelingen met dit werk, als verdere fase in haar artistieke ontwikkeling. Het was leerzaam en zeer boeiend. En zeker passend in Plein van Siena, dat toch is opgezet als een ontmoetingsplaats voor mensen die aandacht willen hebben voor wat anderen bezielt. De Hemelingen zijn tot na nieuwjaar zeker nog te zien in Plein van Siena. Mis ze niet!

p. A. Niesen o.p.